Tuyến tiền liệt là gì? Vai trò và chức năng tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt là cơ quan sinh dục nam, đóng vai trò rất quan trọng để thực hiện chức năng sinh sản. Vậy chức năng vai trò cụ thể của tuyến tiền liệt là gì?

1. Tuyến tiền liệt là gì?

Vị trí tuyến tiền liệt nằm ở phía dưới bàng quang, bọc quanh phần đầu niệu đạo ngay dưới bàng quang hay vị trí niệu đạo sau. Bác sĩ có thể thăm khám trực tiếp. Phía trước tuyến được giữ bởi dây chằng mu tiền liệt, phía dưới giữ bởi cơ hoành niệu dục. Còn ở phía sau có hai ống phóng tinh xuyên chéo qua niệu đạo tiền liệt, gần cơ thắt vân ngoài niệu đạo.

Ở nam giới trường thành, tuyến tiền liệt có trọng lượng khoảng 15 - 25gr, hình như trái lê nhỏ, sờ thấy chắc, chiều rộng trung bình khoảng 4cm, cao 3cm và dày 2,5cm. Sau 45 tuổi, kích thước bộ phận này thường to ra.

Tuyến tiền liệt là cấu trúc của một bao xơ mỏng, dưới bao xơ là các sợi cơ trơn vòng và mô sơ collagen bao quanh niệu đạo. Nằm sâu dưới lớp này là các nhu mô tiền liệt được tạo nên bởi mô liên kết và đàn hồi những sợi cơ trơn, trong đó có tuyến thượng bì. Các tuyến này dẫn lưu và trong những ống tiết chính đổ ra chủ yếu ở sàn niệu đạo, ụ núi và cổ bàng quang. Các tuyến quanh niệu đạo nằm ngay sát dưới biểu mô thượng bì của tuyến tiền liệt. Các tuyến quanh niệu đạo nằm ngay sát dưới biểu mô thượng bì của tuyến tiền liệt.

Tuyến tiền liệt có động mạch xuất phát từ động mạch bàng quang, động mạch thẹn trong và động mạch trực tràng giữa. Tĩnh mạch đổ vào đám rối tĩnh mạch quanh tuyến tiền liệt.

2. Vai trò của tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt ở nam giới lứa tuổi chưa dậy thì không có bất cứ vai trò chức năng gì đối với cơ thể. Khi nam giới tuổi thiếu niên, tuyến tiền liệt phát triển nhờ vào sự kích hoạt mạnh mẽ của nội tiết tố nam testosterone. Và bắt đầu quá trình phát triển, chuẩn bị cho vai trò của mình trong thời gian tiếp theo.

Ở tuổi dậy thì, tuyến tiền liệt bắt đầu vận hành. Tại đây tiết ra chất dịch để hình thành tinh dịch, cung cấp năng lượng cho tình trùng, tạo môi trường sống và hoạt động cho tinh trùng. Nhờ có nguồn dinh dưỡng từ chất dịch này mà tinh trùng được nuôi sống và đi vào gặp trứng thành công.

Chất dịch này có độ pH khoảng 6,5 (kiềm hơn dịch âm đạo), kiềm hơn của dịch tuyến tiền liệt, đóng vai trò quan trọng trong quá trình bảo vệ tinh trình đến với trứng thụ tinh khi có xảy ra quan hệ giao hợp. Lượng dịch này chiếm 30% thể tích dịch phóng ra trong mỗi lần giao hợp, góp phần vào sự vận động và sức sống của tinh trùng sau khi xuất ra ở nam giới.

Trong dịch của tuyến tiền liệt có chứa nhiều acid citric, Ca2+, kẽm, choline, nhiều loại enzyme đông đặc và tiền fibrinolysin, kể cả acid phosphatase, seminin, yếu tố hoạt hóa plasminogen và PSA ... được đổ vào niệu đạo tiền liệt. Trong đó các enzyme đông đặc của dịch tuyến tiền liệt sẽ tác dụng vào fibrinogen làm đông nhẹ tinh dịch ở đường sinh dục nữ do vậy có thể giữ tinh trùng nằm sát cổ tử cung. Sau 15-30 phút tinh dịch loãng trở lại nhờ enzyme fibrinolysin có trong dịch tuyến tiền liệt và tinh trùng hoạt động trở lại.

Bên cạnh đó, prostaglandin của dịch tuyến tiền liệt cũng như dịch của túi tinh sẽ làm co cơ tử cung, làm tăng nhu động vòi trứng giúp tinh trùng di chuyển trong đường sinh dục nữ dễ dàng hơn.

Nam giới ở tuổi thanh niên là thời gian tuyến tiền liệt hoạt động mạnh nhất. Tuyến tiền liệt hoạt động tốt, trơn tru sẽ giúp nam giới có khả năng sinh sản tốt.

3. Bệnh lý tuyến tiền liệt

Nếu tuyến tiền liệt vận hành quá tải, có thể gây ra giảm sức đề kháng, kết hợp thiếu ý thức vệ sinh sạch sẽ, sẽ có tình trạng bị viêm nhiễm, cũng như mắc các bệnh lý tuyến tiền liệt khác như:

• U xơ tuyến tiền liệt: Thường ở nam giới từ 45 tuổi, khi tuyến tiền liệt xoắn lại, dòng thời tinh hoàn cũng giảm bài tiết testosterone. Bệnh u xơ tuyến tiền liệt gây rối loạn tiểu tiện: bí tiểu, tiểu dắt, tia nước tiểu yếu ...
• Viêm tuyến tiền liệt: Có triệu chứng gây ra đau ở háng, đi tiểu đau đớn, khó đi tiểu và các triệu chứng liên quan. Viêm tuyến tiền liệt có thể phân loại thành viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn, viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn, viêm tuyến tiền liệt mạn tính không do vi khuẩn, viêm tuyến tiền liệt không triệu chứng.
• Ung thư tuyến tiền liệt: Sự tăng nồng độ PSA trong máu thường là dấu hiệu của tăng sinh bất thường tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt. Bệnh có nguy cơ tử vong cao ở nam giới, chiếm khoảng 2-3% tổng số trường hợp tử vong.