Đau Khớp Cổ Tay: Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Phòng Ngừa

Cổ tay là một trong những cấu trúc phức tạp và linh hoạt nhất của cơ thể, bao gồm nhiều xương và khớp, cũng như hệ thống dây chằng, mạch máu và hệ thần kinh đan xen. Do đó, bàn tay có thể hoạt động nhiều hướng khác nhau cách khéo léo và linh hoạt. 

Đau khớp cổ tay thường do bong gân hoặc gãy xương do chấn thương đột ngột. Tuy nhiên việc đau tái đi tái lại cũng có thể do các vấn đề bệnh lý, chẳng hạn như căng thẳng lặp đi lặp lại, viêm khớp và hội chứng ống cổ tay. 

Có rất nhiều yếu tố có thể gây khó chịu ở cổ tay, khiến cho việc chẩn đoán nguyên nhân cơ bản chính xác. Nhưng chẩn đoán chính xác là điều cần thiết để điều trị và chữa lành đúng cách

1. Nguyên nhân và triệu chứng của đau khớp cổ tay 

Đau khớp cổ tay là triệu chứng phổ biến xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương đến bệnh lý mãn tính. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo có thể giúp bạn điều trị kịp thời và tránh những biến chứng nghiêm trọng về sau.

🔹 1. Chấn thương cổ tay

Những loại chấn thương cổ tay thường gặp nhất là chấn thương sau té ngã, một cú va đập mạnh hoặc khi chơi thể thao và sinh hoạt sai tư thế. Việc va chạm mạnh này có thể sẽ gây ra tổn thương đến các khớp ở cổ tay. Nếu bạn gặp phải tình trạng sưng, bầm tím hoặc biến dạng ở cổ tay, đó có thể là dấu hiệu của gãy xương, rách gân, trật khớp, tổn thương dây chằng hoặc viêm gân. Trong một số trường hợp, mặc dù xương không bị tổn thương, nhưng các dây thần kinh hoặc mô mềm xung quanh vẫn có thể bị ảnh hưởng, gây đau và hạn chế vận động.

🔹 2. Viêm khớp dạng thấp

Việc đau khớp cổ tay cũng có thể là triệu chứng của viêm khớp dạng thấp, một bệnh lý mạn tính do rối loạn tự miễn trong cơ thể gây nên, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhiều khớp cùng một lúc và xảy ra với các khớp đối xứng hai bên cơ thể như khớp bàn tay, cổ tay, đầu gối. Người bệnh thường gặp triệu chứng như đau khớp cổ tay, sưng đỏ tấy, cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng. Ngoài ra, còn có thể xuất hiện các biểu hiện toàn thân như:

• Mệt mỏi kéo dài

• Sốt nhẹ

• Chán ăn

• Tê ngứa tay chân

• Khó thở nhẹ

• Nổi nốt sần dưới da

🔹 3. Thoái hóa khớp cổ tay

Thoái hóa khớp cổ tay là tình trạng tổn thương xương khớp mạn tính ở vùng sụn khớp, làm mòn sụn và hư hỏng dần. Bệnh thường xuất hiện ở độ tuổi trung niên. Trong đó, nữ giới chiếm tỷ lệ cao, khoảng 2/3 số ca bệnh. Thoái hóa khớp cổ tay là do quá trình lão hóa tự nhiên. Nguyên nhân gây bệnh còn là do quá trình làm việc nặng, các động tác lặp lại nhiều lần. Cơn đau do thoái hóa khớp cổ tay thường tăng khi vận động (như cầm nắm đồ vật) và giảm khi nghỉ ngơi. Đi kèm là cảm giác cứng khớp, kêu lạo xạo, hạn chế biên độ vận động, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các sinh hoạt hằng ngày.

🔹 4. Hội chứng ống cổ tay

Hội chứng ống cổ tay xảy ra khi thần kinh giữa bị chèn ép khi đi ngang qua ống cổ tay, đây là tình trạng bệnh lý chèn ép dây thần kinh ngoại biên hay gặp nhất. Thần kinh giữa bị chèn ép làm chi phối vận động và cảm giác vùng bàn ngón tay. Hội chứng ống cổ tay rất phổ biến ở giới văn phòng hoặc những đối tượng thường xuyên sử dụng máy vi tính, người chơi tennis, cầu lông, golf.  Một số triệu chứng của bệnh lý:

• Đau, tê bì từ ngón cái đến ngón giữa và một phần ngón áp út

• Đôi khi lan lên cả cẳng tay, khuỷu tay hoặc vai

• Cảm giác yếu tay, dễ làm rơi đồ vật

• Cơn đau có xu hướng tăng về đêm hoặc khi làm việc lặp lại bằng tay (gõ máy tính, lái xe...)

🔹 5. Chấn thương sụn và xương dưới sụn

Chấn thương sụn và xương dưới sụn là dạng tổn thương âm thầm, khó phát hiện ở giai đoạn đầu, thường gặp trong bệnh thoái hóa khớp gây ra triệu chứng đau khớp cổ tay. Thoái hóa là một quá trình tự nhiên không thể tránh khỏi nhưng việc lặp lại các thao tác cử động cổ tay thường xuyên sẽ đẩy nhanh tốc độ thoái hóa khớp cổ tay. Khi các triệu chứng xuất hiện, có thể sụn đã bị nứt vỡ hoặc thoái hóa, gây đau nhức, sưng âm ỉ, nhất là khi vận động hoặc chịu lực.

🔹 6. Hội chứng De Quervain

Hội chứng De Quervain là tình trạng viêm bao gân quanh ngón cái, khiến người bệnh có các triệu chứng như đau khớp cổ tay, lan xuống dưới cẳng tay, gần gốc ngón cái. Triệu chứng này xảy ra khi bao gân duỗi ngắn ngón cái và bao gân cơ dài ngón cái bị viêm. Đây là hai gân quan trọng dùng để chi phối vận động ngón cái. Phụ nữ nội trợ hay người thường xuyên cầm, nắm, vặn, xoay cổ tay và ngón cái có nguy cơ mắc hội chứng này. Cơn đau sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi vận động cổ tay liên tục, chẳng hạn như bế em bé, xoay nắm cửa, hoặc nhấc vật nặng.

2. Biến chứng có thể gặp khi đau khớp cổ tay

Nếu không được điều trị đúng cách, đau khớp cổ tay có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Teo cơ vùng bàn tay và cẳng tay do dây thần kinh bị chèn ép kéo dài

• Giảm cảm giác hoặc mất cảm giác ở các ngón tay, gây khó khăn khi cầm nắm

• Hạn chế vận động khớp cổ tay, ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày

• Tàn phế, mất chức năng tay, nghiêm trọng hơn là mất khả năng lao động

3. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn thường xuyên bị đau khớp cổ tay kèm theo các triệu chứng kể trên, đừng chủ quan. Việc khám chuyên khoa xương khớp hoặc thần kinh sớm sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Bệnh lý cổ tay nếu được can thiệp sớm có thể cải thiện nhanh chóng và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài như teo cơ, mất cảm giác hay hạn chế chức năng tay.

4. Một số phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán đau khớp cổ tay

Để xác định chính xác nguyên nhân gây đau khớp cổ tay, bác sĩ thường kết hợp giữa khám lâm sàng và các cận lâm sàng hỗ trợ:

• Khám lâm sàng:
  Bác sĩ sẽ kiểm tra cảm giác của các ngón tay, lực bóp tay và phạm vi vận động. Các nghiệm pháp đặc hiệu như Phalen, Tinel hoặc Durkan được sử dụng để đánh giá mức độ tổn thương thần kinh, thường dùng trong chẩn đoán hội chứng ống cổ tay.

• Chụp X-quang:
  Giúp xác định chính xác các nguyên nhân như gãy xương, trật khớp, thoái hóa khớp hoặc viêm khớp dạng thấp.

• Điện cơ và đo dẫn truyền thần kinh:
  Kiểm tra tốc độ truyền tín hiệu của dây thần kinh đến cơ. Nếu tốc độ chậm hoặc tín hiệu yếu, có thể đã có tổn thương hoặc chèn ép thần kinh tại cổ tay.

5. Một số phương pháp điều trị đau khớp cổ tay

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ, điều trị đau khớp cổ tay có thể chia thành ba nhóm chính:

1. Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

Thường áp dụng cho các trường hợp đau nhẹ đến trung bình, hoặc mới khởi phát:

• Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAIDs): như ibuprofen, diclofenac

• Corticoid: đường uống hoặc tiêm, đặc biệt hiệu quả trong viêm khớp hoặc chèn ép thần kinh

• Kem bôi tại chỗ: như gel NSAID hoặc kem Capsaicin giúp giảm đau tại vùng cổ tay

• Tiêm steroid tại chỗ: với trường hợp thoái hóa khớp ngón cái hoặc đau kéo dài không đáp ứng thuốc uống

2. Điều trị không dùng thuốc

• Nghỉ ngơi và hạn chế vận động:
  Tạm ngưng các hoạt động gây căng thẳng cho cổ tay như đánh máy, bê vác, hoặc xoay vặn liên tục.

• Nẹp cổ tay:
  Sử dụng ban đêm hoặc cả ngày giúp giữ cố định khớp, đặc biệt trong hội chứng ống cổ tay. Nhiều nghiên cứu cho thấy giảm triệu chứng sau 4 tuần sử dụng đều đặn.

• Chườm lạnh:
  Dùng túi đá lạnh bọc vải mỏng chườm lên vùng đau 15–20 phút mỗi lần, 2–3 lần/ngày để giảm sưng viêm.

• Tập vận động nhẹ nhàng:
  Các bài tập như uốn ngón tay, nắm – duỗi tay, căng cổ tay nhẹ giúp duy trì độ linh hoạt của các khớp và giảm co cứng cơ.

• Phương pháp dân gian/Đông y:
  Có thể sử dụng lá lốt, ngải cứu, gừng, cỏ xước... dưới dạng thuốc ngâm, xông hoặc đắp, nhưng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng, tránh làm bệnh nặng hơn.

• Vật lý trị liệu:
  Các bài tập và thiết bị chuyên dụng dưới sự hướng dẫn của chuyên viên giúp phục hồi chức năng và kiểm soát cơn đau tốt hơn. Tuyệt đối không tự tập nếu không có chỉ định chuyên môn.

3. Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật)

Chỉ định khi:

• Cơn đau nặng kéo dài, không đáp ứng điều trị nội khoa

• Có dấu hiệu teo cơ, giảm cảm giác, rối loạn vận động hoặc mất chức năng tay

Phẫu thuật nội soi giải áp ống cổ tay hiện nay được ưu tiên vì ít xâm lấn, ít biến chứng và phục hồi nhanh. Trước đây thường dùng mổ mở truyền thống, nhưng ngày nay kỹ thuật hiện đại giúp giảm tối đa nguy cơ nhiễm trùng và thời gian nằm viện.

6. Những ai có nguy cơ mắc phải đau khớp cổ tay và phương pháp phòng ngừa đau 

Một số đối tượng dưới đây có nguy cơ mắc phải đau khớp cổ tay:

• Vận động viên;

• Nhân viên văn phòng;

• Người thừa cân hay béo phì;

• Người bị bệnh xương khớp;

• Người lớn tuổi.

• ,...

Để phòng ngừa bệnh đau khớp cổ tay hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Giữ đúng tư thế khi dùng máy vi tính, khi sinh hoạt tránh dùng cổ tay khiêng vật nặng;

• Tập các bài tập riêng cho vùng cổ tay;

• Làm việc và nghỉ ngơi hợp lý;

• Ăn uống hợp lý, lành mạnh giúp phòng chống và chữa trị bệnh viêm khớp cổ tay thêm hiệu quả. Bạn nên bổ sung nhiều dưỡng chất và vitamin cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là vitamin B.